Box 3 strijdt met Europees recht

By Quintus | 07/01/2022

De Hoge Raad schept (on)duidelijkheid!

Het zal niemand ontgaan zijn, op 24 december 2021 heeft de Hoge Raad beslist dat de forfaitaire heffing over de inkomsten uit vermogen (box 3) strijdigheid oplevert met art. 14 van het Europees Verdrag van de Rechten van de Mens en art. 1 van het Europees Protocol.

In gewone mensentaal: Het echte rendement dat wordt behaald met het beleggingsvermogen is veel lager dan het rendement (en de belastingheffing) waar de wetgeving vanuit gaat. De Hoge Raad trekt dan de conclusie: “Uit het hiervoor overwogene vloeit voort dat voor het met ingang van 2017 geldende forfaitaire stelsel geen toereikende rechtvaardiging is aan te wijzen. Voor degene die, zoals belanghebbende in de onderhavige jaren, door dit forfaitaire stelsel wordt geconfronteerd met een heffing naar een voordeel uit sparen en beleggen dat hoger is dan het werkelijk behaalde rendement leidt dit tot een schending van zijn door artikel 1 EP, in samenhang met artikel 14 EVRM, gewaarborgde rechten.”

Hoe moeten we dan belasting over vermogensinkomsten heffen? In de behandelde casus komt de Hoge Raad met een oplossing “op rechtsherstel gerichte compensatie” door het tarief van box 3 (30% thans 31%) toe te passen over het werkelijke rendement.

Ik hoor de box 3 betalers juichen: De belastingheffing gaat vorstelijk naar beneden! Als belastingadviseur juich ik graag met mijn klanten mee, maar toch houd ik teveel vragen over om echt in een jubelstemming te zijn.

Werkelijk rendement

Wat is dat “werkelijk rendement”? We kennen dat begrip niet in de fiscale wet.

Voorbeeld:

Piet heeft € 500.000. Hij ontvangt 3% aan rente en dividenden dus € 15.000. Als gevolg van koersdalingen lijdt hij € 12.000 koersverlies.

Wat is het werkelijk rendement? € 15.000? € 3.000?

Marianne heeft ook € 500.000. Zij ontvangt geen rente of dividend. Als gevolg van koersstijgingen maakt ze € 15.000 koerswinst.

Wat is het werkelijk rendement? 0? € 15.000?

Door de introductie van een begrip dat we in de huidige wetgeving niet kennen schept de Hoge Raad een grote mate van onduidelijkheid waar we in de praktijk niet mee uit de voeten kunnen. Het is de vraag of deze duidelijkheid van de Hoge Raad kan worden verwacht of dat het de Wetgever is die heel snel met duidelijkheid moet komen. Het rechtsherstel dat de Hoge Raad biedt is een merkwaardige mix van het werkelijk rendement zoals we dat kenden uit de Wet inkomstenbelasting 1964 (geldig tot en met belastingjaar 2000) en het huidige tarief voor de forfaitaire heffing van box 3.

Bezwaar

De uitspraak volgt op een massaal bezwaarprocedure. Wie geen bezwaar heeft aangetekend en thans er achter komt dat de belasting over 2017 en 2018 te hoog is vastgesteld vist kennelijk achter het net. De bezwaartermijn tegen een belastingaanslag bedraagt 6 weken en nieuwe jurisprudentie is geen reden om oude aanslagen (ambtshalve) te herzien.

Toch knelt het…..

Stel u dient uw aangifte inkomstenbelasting over 2017 in geheel conform alle wettelijke bepalingen. (En dus achteraf bezien met een (veel) te hoog box 3 inkomen). De inspecteur volgt de belastingaangifte en legt de aanslag conform uw aangifte op.

Achteraf bezien blijken de wettelijke bepalingen onjuist, althans strijdig met Europees recht.

Is het dan logisch dat u pech heeft of…..

De fiscaal gebruikelijke rechtsgang (bezwaar, beroep) lijkt afgesloten. Wat overblijft lijkt een gang naar de burgerlijke rechter wegens onrechtmatige overheidsdaad, nu de nationale wetgeving in strijd blijkt met hogere regelgeving.

Onderzocht zou kunnen worden of een rechtstreeks beroep bij de Europese rechter kans van slagen heeft.

Politiek

Beter dan het zoeken naar wegen om alsnog het fiscaal juridische gelijk te halen, zou het zijn als de politiek duidelijkheid zou verschaffen. Op korte termijn zou daarvoor compensatie nodig zijn voor de box 3 heffing van alle belastingjaren vanaf 2017 op de manier die de Hoge Raad aangeeft: Heffing over het werkelijk rendement (wat dat ook moge zijn) tegen het bekende box 3 tarief. Dit vergt wel een enorme inspanning van de toch al overbelaste Belastingdienst.

Op iets langere termijn maar wel dit jaar: het invoeren van een heffing over vermogensinkomsten of een aparte vermogensbelasting, die wel de toets van de Europese regelgeving kan doorstaan.

Fidiation

Ons belastingstelsel is zeer ingewikkeld. Wanneer onderdelen van dit stelsel door het gewicht van Europese regelgeving ook nog eens gaan kraken en instorten wordt het bijna onmogelijk om uw belastingzaken op een goede manier te beheersen. Ik heb u graag om uw weg te vinden en ervoor te zorgen dat u veilig tussen de fiscale klippen door vaart.

Neem u vooral contact met me op per mail quintus@fidiation.nl of telefonisch 06-20577579